Organizator: Regionalny Ośrodek Kultury w Częstochowie, ul. Ogińskiego 13a, Częstochowa
Wernisaż odbył się w piątek 28 kwietnia o godz. 19:00, ekspozycja do 26 maja 2017
Współorganizatorzy: Narodowe Centrum Kultury, ZPAF Okręg Śląski, Fotoklub RP Stow. Twórców
Patronat honorowy: Marszałek Województwa Śląskiego, Prezydent Miasta Częstochowy
W dniu 11 kwietnia w Regionalnym Ośrodku Kultury w Częstochowie odbyło się posiedzenie Jury XX Międzynarodowego Konkursu Cyfrowej Fotokreacji CYBERFOTO 2017 w składzie:
przewodniczący: Krzysztof Jurecki – krytyk i historyk fotografii, członek honorowy ZPAF, wykładowca WSSiP w Łodzi; członkowie: Krzysztof Zając – artysta-fotografik, prezes Okręgu Świętokrzyskiego ZPAF, E.FIAP, członek Fotoklubu RP; Arkadiusz Ławrywianiec – artysta-fotografik, prezes Okręgu Śląskiego ZPAF; Sławomir Jodłowski – artysta-fotografik, członek Okręgu Śląskiego ZPAF, Regionalny Ośrodek Kultury w Częstochowie.
Na konkurs nadesłano 280 prac 60 autorów. Do wystawy zakwalifikowano 87 prac 36 autorów.
Jury postanowiło przyznać następujące nagrody:
I nagroda w wysokości 2500 zł dla Patrycji Pawęzowskiej z Będzina za pracę „Zwiastun 1”,
II nagroda w wysokości 1500 zł dla Magdaleny Samborskiej z Pabianic za cykl „Mitologie domowe”,
III nagroda w wysokości 800 zł dla Marzeny Kolarz z Krakowa za cykl „O chorobie. Modlitwa o zdrowie”.
Wyróżnienia w wysokości 400 zł otrzymali:
• Mirosław Iskra ze Stalowej Woli za cykl prac „Przyszłość”, „Przeszłość”, „Teraźniejszość”,
• Izabella Retkowska z Torunia, za pracę „Matuzalem”,
• Jacek Szczerbaniewicz z Jeleniej Góry za zestaw „Zakryte oczy”
Wyróżnienienia honorowe:
• Okręgu Śląskiego ZPAF - Jolanta Krawiec z Bydgoszczy za pracę „Dreamland”
• Przewodniczącego Jury - Konrad Chrzanowski z Warszawy za prace „Wizualizując dźwięk”.
Pełna lista autorów uczestniczących w wystawie znajduje się w dwujęzycznym katalogu wystawy,
który jest do pobrania tutaj.
28 kwietnia 2017 r. o godz. 19:00 w Galerii ART FOTO Regionalnego Ośrodka Kultury w Częstochowie odbył się wernisaż pokonkursowej wystawy fotografii XX Międzynarodowego Konkursu Cyfrowej Fotokreacji Cyberfoto 2017.
Uczestnicy wernisażu mogli wysłuchać wykładu przewodniczącego Jury konkursu
- Krzysztofa Jureckiego, krytyka i historyka fotografii, członka honorowego ZPAF, wykładowcy WSSiP w Łodzi, pt. „20 lat Cyberfoto - przemiany stylistyczne, klasycy, znaczenie” oraz wykładu Piotra Zawojskiego: Przemyśleć fotografię cyfrową. Wokół antologii „Teoria i estetyka fotografii cyfrowej”.
Wystawa towarzysząca - Ryszarda Czernowa „Martwe z natury”
została otwarta tego samego dnia o godz. 17:00 w Galerii Konduktorownia.
W jaki sposób przekroczyć obowiązujące konwencje i granice obrazowania?
Czy konkurs Cyberfoto przyczynia się do wzrostu świadomości obrazu cyfrowego w kontekście tradycji fotografii artystycznej? Wielokrotnie, jak mantrę, od lat zadawałem sobie to pytanie.
W tym roku nieoczekiwanie wyniki konkursu odpowiedziały mi na nie, choć mam świadomość,
że tylko częściowo. Przyznane nagrody i wyróżnienia określają charakter i zakres najnowszej twórczości z zakresu fotografii cyfrowej.
Nagroda I. Zwiastun I
Konkurs wygrała Patrycja Pawęzowska, artystka, która od 2009 roku brała udział w konkursie Cyberfoto. Oceniając jej prace na przestrzeni czasu można stwierdzić, że charakteryzują się one coraz ciekawszym zastosowaniem używanych środków i kilka razy były nagradzane. Tworzy ona z coraz większą samoświadomością. Nagrodzona w tym roku praca jest subtelnym, specyficznym aktem, bez ukazania głowy portretowanej kobiety. Deformacja pierwszego planu nie przeszkadza w odbiorze całości kompozycji. Przypomina tradycję m. in. malarstwa Andrei Mantegni, mającą na celu zintensyfikowanie iluzjonizmu połączonego z działaniem intensywnej formy, która jest delikatna, niematerialna, jakby unosiła się w nieokreślonej czasoprzestrzeni. Przypomina mi to strategię niejednoznaczności zastosowaną w słynnej fotografii Andresa Serrano Heaven and Hell (1984), w której przedstawione postaci przynależały albo do sfery tytułowego nieba, lub przeciwnie do piekła. Logicznym zwieńczeniem pracy Patrycji Pawęzowskiej są dwie stożkowe formy reprezentujące ideę spotkania, współistnienia i symetryczną zależność od siebie. Chciałbym podkreślić bardzo dobrą technikę pracy, świadomość zastosowanych środków nie tylko fotograficznych, ale także malarskich. Świetnie został unaoczniony kontrast między swoistym „wniebowstąpieniem” a ekspresyjnością dramatycznego tła. W ten sposób powstała fotografia łącząca zasady klasyczne z ekspresyjnymi, ład z niepokojem.
Nagroda II. Mitologie domowe
Jak interpretować motywy antyczne (Meduza, syrena) stosowane przez czołową feministkę polską Magdalenę Samborską? Dla niektórych mogą wydawać się one głównie zabawą odsłaniającą jedynie starożytne motywy ikonograficzne we współczesnym portrecie, w tym w akcie. Sądzę, że jej prace są bardzo istotne, de facto kontynuujące doświadczenia Orlan (przemiany wizerunku) i Ewy Partum (ciągła identyfikacja kobiecości). Artystka konsekwentnie podejmuje problem upodmiotowienia kobiety we współczesnym społeczeństwie, a także w systemie obowiązanej historii kultury. I przede wszystkim są to nośne metaforyczne obrazy wyzwalające się z eklektyzmu, tworzące konstrukty cielesno-przedmiotowe powiązane także z jej twórczością z zakresu cyfrowego wideo. Wyobrażenia starożytnych bóstw nabierają współczesnego znaczenia lub próbują, chyba bezskutecznie, uzyskać nową feministyczną wykładnię. Przykład Samborskiej świadczy, że stosowany przez nią obraz cyfrowy jest nie tylko oryginalny, ale wynika ze świadomości przemian w zakresie nowego języka wizualnego, którego adepci studiów fotograficznych często nie są świadomi.
Nagroda III. O chorobie. Modlitwa za zdrowie
Taki nietypowy i osobisty tytuł ma zestaw trzech prac Marzeny Kolarz. Historia nawiązuje do autentycznych wydarzeń związanych z poważną chorobą dziecka artystki sprzed kilku lat. Zaakcentowane są w nich aspekty dzieciństwa dziewczynki (lalka) i jej potencjalnej świętości, która dokonywała się poprzez cierpienie i zagrożenie życia. Artystka nawiązała do ikonografii Chrystusa. Niebieskie tło symbolizuje świętość, czerwono-żółte cierpienie, kwieciste zaś grób. W wyobrażenie dziecka wmontowane zostały drobne motywy, jak motyle (ulotne i szybkie przemijanie), biedronki przypominające o szpitalnym pobieraniu krwi, po którym na ręce dziewczynki pozostawały ślady. Są to prace o potrzebie modlitwy oraz wiary, nieortodoksyjne pod względem ikonografii i dlatego bardzo nośne znaczeniowo.
Trzy równorzędne wyróżnienia
Z przyjemnością odnotowujemy, że Jacek Szczerbaniewicz w dalszym ciągu rozwija swój oryginalny styl, w którym detale dotyczące jego prywatnego życia łączą się z pytaniami o trwałość i ponadczasowość kobiecej urody/erotyzmu i sztuki, reprezentowanej przez posągowe rzeźby. Tym razem operuje wyrazistymi kolorami i przedstawia puste przestrzenie, które przypominają sceny z teatru. Izabella Retkowska przysłała jedną pracę pt. Matuzalem. Jest to nieoczywiste przywołanie biblijnej postaci ze Starego Testamentu. Praca o zdecydowanie graficznym rodowodzie i charakterze pokazuje twarz wyłaniającą się z plątaniny form drzew i konarów. Działa swym iluzjonizmem, gdyż z bliska zdaje się być formą tylko abstrakcyjną, a z pewnej odległości nabiera wymiaru figuratywnego. Ostatnie wyróżnienie przypadło Mirosławowi Iskrze za trzy prace: Przeszłość, Przyszłość i Teraźniejszość, które posiadają wymiar rysunkowo-malarski odwołujący się w dużej mierze do tradycji Zdzisława Beksińskiego. Ciekawe, że struktura fotograficzna ustąpiła miejsca wizji malarskiej, ale bardzo pewnie zrealizowanej, o postapokaliptycznym przesłaniu, w którym dominantą są ruiny.
Dwie inne nagrody
Interesujących prac, godnych wyróżnienia, było więcej. Dlatego uhonorowaliśmy prace Jolanty Krawiec, które tym razem w specjalnie uproszczonej formule opowiadają baśnie mające charakter ilustracyjny i pop-kulturowy. Przyznałem nagrodę także Konradowi Chrzanowskiemu za jedną pracę pt. Wizualizując dźwięk. W nowatorski sposób łączy on poszukiwania dotyczące portretu z jego plikiem dźwiękowym, zapisanym w postaci graficznej. Tym różni się obraz cyfrowy od analogowego, że jest on informacją służącą do świadomej manipulacji mającej na celu zmianę standardowego wyrazu, w tym przypadku portretu.
W ten i inny sposób można, a w moim przekonaniu, należy przekraczać obowiązujące konwencje i granice obrazowania.
Krzysztof Jurecki - przewodniczący Jury
20 lat minęło…
Kultura wizualna, która niewątpliwie zdominowała współczesnych odbiorców kultury i sztuki wpisuje się w szerokie spectrum ikonosfery związanej z medium fotograficznym. Wizualność uzbrojona w nowoczesną technologię, czego jednym z przykładów jest komputer i aparat fotograficzny wygenerowała nowatorskie przestrzenie sztuki, nieznane dotąd artystom. Sztuka i technologia zaczęła tworzyć coraz bardziej ścisłe związki, co między innymi zaowocowało filozoficzno-intelektualnym myśleniem o współczesnym świecie. Powstające obrazy rodzące się jako dziecko cywilizacyjnego rozwoju wysokiej technologii i kreatywnego myślenia o sztuce spowodowały znaczące zmiany w postrzeganiu świata. Poszerzyło to aspekt odmiennego, zróżnicowanego odbioru otaczającej nas rzeczywistości o elementy metafizyki bytu, budując jednocześnie mentalny styl iluzyjnego postrzegania rzeczywistości. Nie bez znaczenia jest przy tworzeniu tego rodzaju obrazów przenikanie się różnorodnych poetyk surrealizmu, dadaizmu czy hiperrealizmu jako pożywka w budowaniu własnej budowanej cyfrowo wyobraźni. Konsekwencje przemiany obrazu analogowego w piksele wykształciło u artystów nową świadomość przeżywania świata, co doprowadziło do wytworzenia nowatorskich wizji, filozoficznych refleksji związanych m. in. z moralną kontrowersyjnością aspektów istnienia współczesnego świata. Zmieniające się konteksty funkcjonowania świata ewoluującego ciągle i w szokująco szybkim tempie do coraz wyraźniej pojawiającej się sztucznej inteligencji odciska znaczący ślad w konstruowaniu cyfrowego artystycznego przekazu.
Jednym z rezonansów na te zmiany w współczesnej kulturze było narodzenie się idei konkursu CYBERFOTO. Założenia konkursowe pokazują reakcję środowiska artystycznego w kontekście kreacji cyfrowego obrazowania. Historia konkursu sięga roku 1997, kiedy to po raz pierwszy w Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie zaprezentowano zaledwie kilkanaście prac, kilku można chyba powiedzieć
twórców-pionierów cyfrowych obrazów, wśród których ja również się znalazłem. Obecnie są to znani artyści w twórczości których technologia cyfrowa odgrywa podstawową rolę. Wspomnę tutaj przede wszystkim Jana Berdaka z Opola, (pierwszego zwycięzcę CYBERFOTO), Piotra Zabłockiego z Gdańska i Algimantasa Kalvaitisa z Litwy jako uczestników pierwszej edycji CYBERFOTO. Artyści ci, jako jedni z pierwszych, świadomie posługiwali się technologią cyfrową i intuicyjnie przeczuwali możliwości twórczej kreacji, jakimi nasycona jest digitalizacja obrazu fotograficznego. Jednocześnie wpisali się w historię pierwszej edycji konkursu. Z ponad tysięcy autorów, którzy łącznie wzięli udział w konkursie koniecznie trzeba wymienić takie nazwiska jak: Ryszard Czernow, Ewa Przytuła, nieżyjący już niestety, Marek Eligiusz Janicki, Piotr Rosiński, Jacek Szczerbaniewicz, Marcin Giba, Krystyna Andryszkiewicz, Jolanta Krawiec, Małgorzata Kozakowska, Eugeniusz Nurzyński, Halina Marduła, Edyta Pilichowska, Magdalena Samborska i wielu innych. Z twórców zagranicznych najbardziej zaznaczyli swoją obecność: Evaldas Ivanauskas z Litwy, Sergey Kharlamov z Ukrainy czy wspomniany już wcześniej, Algimantas Kalvaitis. Pojawiły się także prace z Indii, Szwecji, Francji, Meksyku. Twórczość wymienionych artystów najbardziej oscyluje w kierunku idei artystycznej CYBERFOTO. Staraliśmy się nagradzać prace tchnące nieprzeciętną wyobraźnią a jednocześnie posiadające filozoficzno-melancholijny podtekst, prace w których widać intelektualną zabawę z wirtualną rzeczywistością, generującą nowatorstwo nowych przestrzeni sztuki. Iluzyjna metafizyka filozofii bytu bijąca z tych fotografii tworzyła i pewnie tworzyć będzie siłę napędową dalszych edycji konkursu. Jestem przekonany, że nagradzając takie a nie inne prace udało się wytworzyć, pewną specyficzną niszowość założeń tego konkursu, polegającą na gloryfikacji transcendentalnej wyobraźni, skutecznie opierającej się komercyjnym potrzebom kulturalnym współczesnego społeczeństwa. W założeniach ideowych konkursu, staramy się także zaakcentować wytworzoną aktualnie, dominację wizualności, opartą na obrazach technicznych, jako wartość artystyczną i kulturotwórczą. Cyberfoto usiłuje przełamać konwencje w myśleniu o ikonosferze, budując własny, charakterystyczny styl iluzyjnego postrzegania rzeczywistości. Przyznaję, że cieszą mnie wywołane kontrowersje, wokół niektórych nagrodzonych prac, wynikające m. in. ze zderzenia odmiennych estetyk jury i publiczności. Rodzące się na tym gruncie ostre ale twórcze polemiki są cennym i naturalnym wynikiem niespójnych wymiarów piękności w sztuce. Kontrowersja w zasadzie była od początku wpisana w idee tego konkursu i stanowi dla mnie wartość kulturotwórczą i stymulującą postawy artystyczne. Jakże cenne dla rozwoju cywilizacyjnego, są te niepokojące wyzwania, filozoficzne głębie z onirycznymi aurami, budujące coraz stabilniejsze pomosty do nowych wymiarów szeroko pojętego artyzmu. Mam wielką nadzieję, że kolejne edycje CYBERFOTO, którego pomysłodawcą i organizatorem jest Regionalny Ośrodek Kultury w Częstochowie we wszystkich swoich poprzednich i przyszłych edycjach, są i będą rodzajem pomostu do zrozumienia a może wręcz pokochania, cyfrowego aspektu współczesnej sztuki. Cyberfoto to również wykłady znaczących postaci z zakresu krytyki sztuki. Należy tu wymienić długoletniego jurora, krytyka sztuki, wykładowcy w Wyższej Szkole Sztuki i Projektowania w Łodzi i ASP w Gdańsku Krzysztofa Jureckiego, autora wielu książek i tekstów o fotografii, Ryszarda Kluszczyńskiego i Piotra Zawojskiego. W komisjach CYBERFOTO znalazło się też wielu znanych artystów-fotografików jak Aleksander Żakowicz, Mieczysław Cybulski, Zbigniew Tomaszczuk, Janusz Mielczarek, Jolanta Rycerska, Katarzyna Łata-Wrona, Krystyna Dołowska i wielu innych.
Nie sposób przy dwudziestej edycji konkursu nie wspomnieć o honorowych patronatach i sponsorach CYBERFOTO. Szczególne podziękowania kieruję do Prezydentów naszego miasta, bowiem od początkowych edycji konkursu patronat nad konkursem sprawowali Prezydenci Tadeusz Wrona i Krzysztof Matyjaszczyk, którzy także są fundatorami I Nagrody w konkursie. Podziękowania kieruję też do Narodowego Centrum Kultury w Warszawie, które od pierwszej edycji, było ważną instytucją wspierającą całe przedsięwzięcie. Uzyskaliśmy też granty od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego co było bardzo cennym finansowym wsparciem. Od kilku edycji pozyskaliśmy też jakże ważny Patronat Honorowy Marszałka Województwa Śląskiego. Świadczy to o docenieniu kulturotwórczej roli konkursu a jednocześnie wysokiej świadomości decydentów w promocji działań artystycznych opartych na nowoczesnej digitalnej technologii. Konkursowi patronują również Związek Polskich Artystów Fotografików i Fotoklub Rzeczpospolitej Polskiej, dzięki przychylności i fachowości których znacznie podniosła się ranga i autorytet CYBERFOTO. Wielkie znaczenie dla istnienia i kontynuacji konkursu miały i mają sponsorzy tacy jak: Starostwo Częstochowskie, Przedsiębiorstwo Wodociagów i Kanalizacji Okręgu Częstochowskiego, ZETO, Optikom-Bis, Drukarnia Garmound, Drukarnia Gryf i wiele innych.
Profesjonalny patronat medialny imprezie zapewniły takie media jak: Miesięcznik Fotografia Cyfrowa, Gazeta Częstochowska, Gazeta Wyborcza, TVP 3, Telewizja Orion, Radio RMF, Radio Jura, Częstochowskie 24, Radio Fiat, Częstochowskie Informacje Czest.info, Portal Silesia kultura, za co również serdecznie dziękuję.
Mam głęboką nadzieję, że dzięki kontynuacji przychylności decydentów od spraw kultury, władz, instytucji kultury i sponsorów Międzynarodowy Konkurs Cyfrowej Fotokreacji Cyberfoto, będzie trwał dalej
i nie wybiegając zbyt daleko w przyszłość, doczeka się kolejnych dziesięciu edycji.
Sławomir Jodłowski - komisarz konkursu i wystawy