Galeria Nierzeczywista, ul. Matejki 10, Rzeszów
Organizator: Rzeszowskie Stowarzyszenie Fotograficzne
Wernisaż w piątek 4 listopada o godz. 18:00, ekspozycja do 30 listopada 2022
Autorzy wystawy:
Martina Bieniarz, Piotr Chrzanowski, Mariana Hłynska (Маряна Глинська), Julija Homelak (Юлія Гомеляк), Paweł Jakubowski, Mykoła Kałytczuk (Микола Калитчук), Rostysław Kondrat (Ростислав Кондрат), Małgorzata Korzec, Agnieszka Mac Uchman, Tetiana Pawłyk (Тетяна Павлик), Dmytro Petryna (Дмитро Петрина), Ołeksandr Płaksin (Олександр Плаксін), Andrzej Potera, Elżbieta Rokosz, Jerzy Skiba, Jana Stefanyszyn (Яна Стефанишин), Agnieszka Szafirska, Denys Trofimow (Денис Трофімов), Katarzyna Warańska, Krzysztof Wroński, Artur Wysocki, Maciej Zdun, Jacek Zembroń.
Pomysł na temat wspólnej, polsko – ukraińskiej, wystawy pt. „Granice” powstał już w grudniu 2021 roku. Nabrał on szczególnego znaczenia, gdy po rosyjskim ataku na naszych wschodnich sąsiadów w lutym 2022 uwaga wszystkich skierowała się na polsko-ukraińską granicę, a pytania o funkcjonowanie granic, ich nienaruszalność, a także o sytuacje, w których należy je otwierać, nabrały nowego sensu.
Na wystawie w Galerii Nierzeczywistej RSF prezentowane są fotografie, które są fotograficzną interpretacją myśli, wrażeń i wydarzeń wiążących się ich autorom z pojęciem granicy. Są wśród nich takie, które odnoszą się do sytuacji związanych z przekraczaniem granic państwowych, ograniczeniami administracyjnymi i prawnymi. Nieprzekraczalne granice niektórzy autorzy wystawy zauważają również pomiędzy naturalnymi żywiołami. Na ekspozycji podziwiać więc można także zdjęcia przyrody. Temat granicy skierował uwagę niektórych autorów na odczucia i wrażenia związane z granicami wytrzymałości fizycznej, bólu, trudnych stanów psychicznych. Doświadczenia zdobyte na „przygranicznych terenach” naszych psychicznych możliwości czasami pozwalają nam spojrzeć na nasze życiowe sytuacje z innej perspektywy. Może nas to ubogacić wewnętrznie, ale też może pozbawić nas pewności siebie wobec kruchości naszego istnienia. Stąd wiele fotografii prezentowanych na wystawie nawiązuje do tematu granicy przez zdjęcia portretowe lub fotografie symbolicznie nawiązujące do sytuacji, w których doświadczyliśmy strachu, ograniczeń, traumatycznych przeżyć. Istnieją też ograniczenia i bariery, które napotykamy codziennie, często w banalnych sytuacjach. Zazwyczaj nie zwracamy na nie uwagi, lecz mimochodem stosujemy się do nich. Nie przekraczamy narzuconych nam ograniczeń ze względu na własne bezpieczeństwo. Tego nauczyło nas doświadczenie: Dla naszego komfortu respektujemy granice, które ktoś ustawił ze względu na szkody, jakie możemy ponieść po ich przekroczeniu.
Na wystawie zobaczymy więc zdjęcia zdawałoby się prozaicznych barierek, krat, taśm i znaków.
Granica to również zabezpieczenie naszej prywatności i intymności. Na ekspozycji są więc również zdjęcia, które możemy interpretować w tej kategorii znaczeniowej. Niektóre z prezentowanych zdjęć odwołują się do wewnętrznej potrzeby braku ograniczeń związanych z artystyczną ekspresją lub chęcią przekraczania ograniczeń kondycji fizycznej, ekstremalnych warunków lub trudności w osiąganiu zamierzonych celów. Wśród fotografii są również takie, które odwołują się do przekraczania granic zdrowego rozsądku. Ograniczenia są wpisane w istotę bytu ludzkiego. Każdy z nas jej doświadcza w ten lub inny, bardziej lub mniej drastyczny sposób. Z drugiej strony nasze istnienie związane jest również z wewnętrznym pragnieniem i potrzebą doświadczenia tego, co nieograniczone. Ograniczenia towarzyszą nam w życiowej wędrówce jak horyzont, który wyznacza granice świata wędrowca. Jest odległy, wydaje się nieosiągalny i ogranicza nasze poznanie. Próby jego przekroczenia nadwyrężają nasze siły. Mimo wszystko idziemy naprzód, chcąc pokonać nasze ograniczenia, z nadzieją, że nam się to uda.
Agnieszka Szafirska