Filharmonia im. M. Karłowicza w Szczecinie, Galeria Poziom 4, ul. Małopolska 48
Współorganizator: Okręg Szczeciński ZPAF. Dofinansowanie: Miasto Szczecin
Wernisaż w środę 5 sierpnia o godz. 19:30, ekspozycja do 9 września 2020
Kurator wystawy zbiegającej się z 100. urodzinami autorki: Ewa Łyczywek-Pałka
Krystyna Łyczywek - „ECCE HOMO”
Jest sierpień 1939 roku. Krystyna Wiza, na obozie harcerskim dla drużynowych, dostała zlecenie, aby zrobić wywiad z żoną legendarnego Michała Drzymały. Bierze swój mały aparat fotograficzny Kodak Baby Box, który wygrała w szkole Urszulanek, i robi swoje pierwsze poważne zdjęcie. Aparat zachował się do dziś, mała odbitka w albumie też, ale negatywy nie przetrwały wojny.
Potem była ucieczka przed Gestapo z Poznania do Warszawy, konspiracja, Szare Szeregi, Armia Krajowa oraz Powstanie Warszawskie. Aparatu fotograficznego nie miała czasu zabrać ze sobą z domu.
W 1945 roku przyjeżdża do Szczecina wraz z mężem oraz 3-miesięcznym synem. To właśnie zdjęcia syna, wykonane w zakładzie fotograficznym i nieodpowiadające jej wyobrażeniom o fotografii spowodowały, że kupiła aparat i znowu zaczęła fotografować. Jej pierwsze fotografie z cyklu „Studium dziecka” znalazły się na pierwszej w Szczecinie ogólnopolskiej wystawie fotograficznej, zorganizowanej na przełomie 1948 i 1949 roku, z okazji 25-lecia Koła Fotograficznego Ośrodka Polskiej YMCA. Od tego czasu stale dokumentuje zmiany zachodzące w Szczecinie.
W latach 50, 60-tych fotografuje Pomorze Zachodnie do licznych przewodników turystycznych napisanych przez Czesława Piskorskiego. Są to już dokumenty historii. Oprócz ważnej roli, jaką artystka odegrała w dziedzinie polskiej fotografii dokumentalnej, bardzo szybko głównym tematem jej twórczości stał się człowiek. Bohaterami jej zdjęć są „zwykli” ludzie, spotkani w małych miejscowościach, na wsi, ale też
i w wielkich metropoliach. Przy pomocy obiektywu fotografka tropi zwykłą codzienność, jest nią oczarowana, odkrywa ludzkie smutki i radości, które w sposób bardzo artystycznie przemyślany uwiecznia.
Niewątpliwie duży wpływ na rozwój jej wrażliwości artystycznej miały kontakty z twórcami francuskiego reportażu humanistycznego. Z wieloma z nich Krystyna Łyczywek przeprowadziła wywiady – byli to m.in. Cartier-Bresson, Robert Doisneau, Edouard Boubat, Yvette Troispoux i wielu innych. Na temat fotografii Krystyny Łyczywek tak napisała Barbara Kosińska – historyk sztuki: „Fotografia, którą uprawia Krystyna Łyczywek, bliska jest temu, co Francuzi określają mianem humanistycznego reportażu… Wiązanie tego faktu z jej studiami romanistycznymi, byłoby zbytnim uproszczeniem. Ta bliskość ideowa i artystyczna ma przyczyny głębsze… Humanistyczny reportaż narodził się we Francji, na przełomie lat 40. i 50., a więc w latach przezwyciężania materialnych i duchowych konsekwencji okrutnej wojny. Stąd leżąca u jego podstaw wielka potrzeba odbudowania wiary w wartości elementarne, w humanizm, stąd zachwyt dla fenomenu zwykłej, powszechnej egzystencji. Postawa ta wspólna dla wszystkich twórców nurtu humanistycznego reportażu, ludzi mających ze sobą doświadczenia wojny, musiała być także bliska Krystynie Łyczywek … Człowieka obserwuje w jego naturalnym otoczeniu, czy będzie to środowisko wiejskie jak w cyklu „Ludzie z Istebnej”, czy ulice i zaułki wielkich miast Paryża, Rzymu czy Nowego Jorku. Patrzy na niego z życzliwością, uważnie, lecz zarazem z taktem i dyskrecją, podpatruje go, ale nie podgląda.”
Wystawa „Ecce Homo”, na której prezentowanych jest niewiele ponad 40 zdjęć Krystyny Łyczywek nie pretenduje do miana przeglądu twórczości artystki nawet w temacie „Człowiek”, a przecież nie jest to jedyny obiekt jej zainteresowań. W roku setnej rocznicy urodzin autorki, która fotografuje już od ponad 80 lat, musiałam dokonać wyboru z tysięcy negatywów. Mam świadomość ogromnej odpowiedzialności za ten wybór i przygotowanie wystawy. Decyzje swoje konsultowałam z mamą i mam nadzieję, że widzom spodoba się mój wybór. Prace eksponowane na wystawie to wyłącznie zdjęcia czarno-białe, w większości zrobione w Polsce w latach 50.-70. Może kiedyś wystawę uzupełnimy zdjęciami z kolejnych lat…
Ewa Łyczywek-Pałka - kurator wystawy
Krystyna Łyczywek (z domu Wiza) ur. 24.08.1920 roku.
Od l945 roku mieszka w Szczecinie – romanistka, lektor języka francuskiego w Wyższej Szkole Inżynierskiej, tłumacz przysięgły języka francuskiego i literatury francuskiej, artysta fotografik, dziennikarz.
1953: współzałożycielka i wiceprezes Oddziału Szczecińskiego Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. 1962–1963: prezes Szczecińskiego Towarzystwa Fotograficznego.
1963–1975: wiceprezes Federacji Amatorskich Stowarzyszeń Fotograficznych w Polsce. Przez 25 lat pełniła funkcję referenta prasowego Światowej Komisji ds. Młodzieży. Była członkiem komisji statutowej, jubileuszowej i współpracowała z Komisją diaporam.
Ma tytuł wykładowcy FIAP i najwyższe odznaczenie Hon. E. FIAP.
Od l964 członek Związku Polskich Artystów Fotografików; w latach 1977-2002 prezes Okręgu Szczecińskiego ZPAF, członek Rady Artystycznej ZPAF w latach 1991-94.
W Szczecinie zorganizowała 5 Sympozjów poświęconych historii fotografii polskiej, l7 Dialogów interdyscyplinarnych i różne seminaria międzynarodowe, a w roku 1989 Miesiąc Fotografii z udziałem fotografów z kilku krajów. Dwukrotnie zorganizowała w Szczecinie wystawę POLSKA FOTOGRAFIA W ŚWIECIE (1991 i 1999) z udziałem polskich fotografów z 5 kontynentów.
Publikacje i prelekcje:
Około 1700 zdjęć opublikowanych w folderach turystycznych, czasopismach, książkach i albumach oraz książki autorskie m.in. „Diaporama”, „Od kropli wody do oceanu”, „Rozmowy o fotografii” (3 tomy), „Jestem w Paryżu”, oraz książki przetłumaczone z francuskiego: m.in.: Jean Sekutowicz – „Stosunki francusko-polskie od Kapeta do Wałęsy”, Guy de Maupassant „Prawdziwa miłość”, „Topielec”, „W Bretanii”, „Kroniki“ i „Sycylia”. Około 1500 artykułów w prasie polskiej i zagranicznej (czeskiej, francuskiej, holenderskiej, hiszpańskiej, niemieckiej, rumuńskiej, szwajcarskiej, węgierskiej, włoskiej). W dwóch tomach p.t. „Fotografia zbliża” zamieszczono część tych artykułów. Prelekcje na temat fotografii wygłaszała w wielu miastach Polski i Francji oraz w Bułgarii, Czechosłowacji, Holandii, Hiszpanii, Jugosławii, Niemczech, Maroku, Szwajcarii, na Węgrzech, we Włoszech i w Stanach Zjednoczonych.
Wystawy: Od 1948 roku brała udział w stu kilkudziesięciu wystawach zbiorowych w Polsce i w innych krajach (liczne nagrody i wyróżnienia). Eksponowała ponad 170 wystaw indywidualnych w Polsce, Finlandii, Francji, Grecji, Holandii, Japonii, Niemczech, Rumunii, Stanach Zjednoczonych i we Włoszech. Prace fotograficzne Krystyny Łyczywek znajdują się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Paryżu, Muzeum Ludwiga w Kolonii, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, w Nowym Jorku, Tokio, Bièvres (Francja), Książnicy Pomorskiej w Szczecinie oraz w zbiorach prywatnych w kraju
i za granicą.
Ważniejsze odznaczenia: Warszawski Krzyż Powstańczy, Medal Armii Krajowej, Krzyż Niezłomnych. Medal im. Jana Bułhaka (1976). Złoty Medal GLORIA ARTIS przyznany przez Min. Kultury i Sztuki (2009). Honorowy Obywatel Szczecina (2013). Oficer Francuskiej Legii Honorowej (2013). Tytuły honorowego członka: Hon. E. FIAP, Hon. ZPAF, Hon. FKRP, Hon. STF oraz Polish American Photoclub w Nowym Jorku. W roku 2019 otrzymała Nagrodę Specjalną Stowarzyszenia Autorów ZAiKS, a w roku 2020 Nagrodę Prezydenta Miasta Szczecin za całokształt działalności artystycznej.
Organizatorzy tak określili dostępność wystawy:
Zwiedzanie wystawy „Ecco Homo” Krystyny Łyczywek odbywać się będzie od 6 do 10 sierpnia
oraz 13 i 14 sierpnia 2020 roku w godz. 12:00 - 15:00. Wystawa dostępna będzie również we wrześniu. Wrześniowe terminy podamy wkrótce.
Maksymalna liczba zwiedzających w Galerii 4 Poziom wynosi 20 osób.