Galeria KORYTARZ w Jeleniogórskim Centrum Kultury, ul. Bankowa 28/30, Jelenia Góra
Wystawa eksponowana od 27 listopada do 27 grudnia 2015 roku.
Wywiad Wojciecha Zawadzkiego – kierownika Galerii „Korytarz” z autorem wystawy:
Kiedy po raz pierwszy spotkałeś się z twórczością Josefa Sudka?
— Na początku roku 1976 w czytelni EMPiK-u zobaczyłem wydanie czechosłowackiego magazynu „Revue Fotografie”, poświęcone Josefowi Sudkowi. Było to dla mnie odkrycie nowej fotografii.
Nagle ujrzałem świat tak wspaniałych obrazów w niespotykanych dotychczas klimatach. Po raz pierwszy zobaczyłem fotografie, będące kontaktami z wielkoformatowych negatywów, na których utrwalony był tajemniczy świat otaczających nas przedmiotów. Od tej chwili rozpoczęła się moja fascynacja twórczością tego fotografa. Nie wiedziałem jeszcze wtedy, że 15 września tegoż roku, w dniu, w którym umarł autor tych wspaniałych zdjęć, po raz pierwszy w życiu pojadę na szkolną wycieczkę do Pragi...
Wpływ fotografii Josefa Sudka na twoją twórczość.
— Myślę, że ten wpływ jest ogromny i zaczął się właściwie od chwili, kiedy po raz pierwszy zetknąłem się z Jego fotografią. Zawsze bliski był mi nurt piktorialistyczny. Miałem to szczęście, że dane mi było od początku swojej działalności pracować z fotografią wielkoformatową i poznawać ją. Najpierw był to format 9 x 12 cm, później, podczas studiów, kiedy poznałem i zaprzyjaźniłem się z Bohumirem Prokupkiem, stał się to format 18 x 24 cm. Podobnie, jak Sudek, którego fascynacja wielkim formatem (30 x 40 cm) spowodowała, że postanowił w pewnym momencie swojego życia (w roku 1940) używać tylko aparatów wielkoformatowych, ja również marzyłem o wykonywaniu zdjęć takimi kamerami. Fotografowanie tego typu aparatem narzuca określony sposób pracy, wymaga bardzo dużego skupienia i umiejętności analizowania tematu. To nie jest fotografia, którą da się wykonać szybko. Potrzeba czasu i zastanowienia. Od początku są mi bliskie tematy Sudka. Fotografowałem i nadal fotografuję martwe natury, architekturę, pejzaż.
Jak powstał cykl zdjęć o atelier Josefa Sudka?
— W 1982 r. rozpocząłem studia na Wydziale Fotografii Artystycznej Akademii Filmowej FAMU w Pradze. W trakcie studiów dane mi było zobaczyć oryginały fotografii Josefa Sudka. Na nowo odżyła we mnie fascynacja jego osobą i dziełami. Postanowiłem odwiedzić miejsca, w których żył i pracował. Tak trafiłem na ul. Ujezd, gdzie znajdowało się pierwsze atelier, w którym mieszkał z siostrą, Bożeną Sudkovą.
Tam też pracował. Artysta był właścicielem tego miejsca od 1 czerwca 1927 r. Sama pracownia powstała pod koniec XIX wieku. Sudek posiadał jeszcze drugie atelier na Uvoze, do którego przeniósł się w późniejszych latach. Tutaj, w tym atelier, powstało wiele ważnych prac, wśród nich jeden z ważniejszych cyklów, pt. : „Okno mojego atelier” (1940-1954). Pierwszy raz przyszedłem na Ujezd w 1985 r.
Było to opuszczone już miejsce, przedstawiające smutny widok. Upływający czas i warunki atmosferyczne oraz wcześniejszy pożar dokonały zniszczenia. Brak środków na jego remont i utrzymanie spowodował, że stało się ono niemal zapomniane. Mój pierwszy pobyt w tej pracowni tak bardzo przeżyłem emocjonalnie, że postanowiłem ją zdokumentować. Byłem tam pośród resztek przedmiotów codziennego użytku, książek, płyt. Osiadły na nich kurz i osnuwająca pajęczyna wytworzyły wiele martwych natur, które były gotowymi tematami do sfotografowania. Na przestrzeni kilku miesięcy kilkakrotnie odwiedziłem to miejsce, starając się utrwalić na kliszy jego niepowtarzalny klimat. Po latach udało się pani Annie Farovej zdobyć fundusze na rekonstrukcję tegoż atelier, gdzie od roku 2000 znajduje się piękna Galeria Fotografii nosząca imię artysty. Z czasem moje zdjęcia stały się ważnym dokumentem, pokazującym tę pracownię i ogród, które były tak znaczące w życiu i twórczości tego wielkiego fotografa.
Josef Sudek, jako fotograf mistyczny.
— Jednym z tematów, towarzyszących artyście przez całe życie, była Praga. Jak nikt, potrafił pokazać jej poetyckie piękno - zmieniające się pory roku, nastroje dnia. Mieszkając przez lata w swoim atelier, fotografował otaczającą go rzeczywistość, zamkniętą na niewielkiej przestrzeni pracowni i ogrodu. Tu powstały jedne z najważniejszych cykli fotografii, m.in., wspomniane już „Okno mojej pracowni” oraz „Ogród mojego atelier”, „Rzeczy na oknie mojej pracowni”.
W jego pracach tematem, tłem i współczynnikiem budującym klimat jest rozproszone światło, szron okalający przedmioty, mgła czy widziany przez nią obraz. Bohaterami zdjęć stają się przedmioty codziennego użytku, na pozór banalne, dla większości ludzi niezauważalne. Jest to świat pełen emocji, niedopowiedzeń, magii. Nierozłączną życiową inspiracją były dla Josefa Sudka sztuka i muzyka. Odzwierciedlają się one również w jego twórczości tak indywidualnej i niepowtarzalnej, nadającej mu miano romantyka i liryka fotografii.
Notował: Wojciech Zawadzki
Janusz Moniatowicz (1958) - artysta fotografik, członek ZPAF. Absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi oraz Akademii Filmowej FAMU w Pradze, Wydział Fotografii Artystycznej u prof. Jana Šmoka. Tematem jego pracy magisterskiej była historia polskiej fotografii lwowskiej. Autor kilkunastu wystaw indywidualnych oraz współautor kilkudziesięciu wystaw zbiorowych. Laureat wielu nagród i wyróżnień w konkursach i wystawach w kraju i zagranicą. Odznaczony medalem Zasłużony dla Kultury Polskiej. Od stycznia 2007 r. kieruje Oddziałem Karkonoskim w Jeleniej Górze w Okręgu Dolnośląskim Związku Polskich Artystów Fotografików. Jego prace znajdują się w zbiorach muzealnych, m.in. : Victoria and Albert Museum w Londynie (Wielka Brytania), UMPRUM Muzeum w Pradze (Czechy), Muzeum Spiskie w Lewoczy (Słowacja), Galeria Artystów w Spiskiej Nowej Wsi (Słowacja), Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, BWA w Jeleniej Górze oraz w licznych kolekcjach prywatnych. Jest autorem i współautorem szeregu albumów i publikacji fotograficznych.
Biogram Josefa Sudka:
Josef Sudek (ur. 17 marca 1896, Kolín, Czechy – zm. 15 września 1976, Praga) był wybitnym czeskim fotografem. Zasłynął z fotografii, przestawiających magiczne widoki Pragi oraz z niezwykłych martwych natur. Jego twórczość zaliczana jest do najwybitniejszych arcydzieł fotografii światowej.
Z wykształcenia był introligatorem. W czasie I wojny światowej został wcielony do armii austro-węgierskiej.
W 1915 roku służył na froncie włoskim, gdzie został ranny w prawą rękę, którą musiano amputować.
Po wojnie 2 lata (1920-1922) studiował fotografię w Pradze w Państwowej Szkole Graficznej, u profesora Karla Nováka. W 1924 r., razem z Jaromirem Funke i Adolfem Schneebergem założył Czeskie Towarzystwo Fotograficzne. W latach 1927-1936 pracował dla wydawnictwa Družstevní práce. Międzywojenna twórczość artysty jest bardzo różnorodna. Interesowały go rozmaite tematy i techniki fotograficzne. Od 1940 r. używał kamer wielkoformatowych i wykonywał wyłącznie odbitki kontaktowe. Dominujące w jego twórczości są tematy związane z Pragą. Po mistrzowsku ukazywał piękno tego miasta, dlatego zwany jest Fotografem Pragi. Innymi znanymi cyklami są martwe natury i pejzaż.
Jest autorem kilku wspaniałych albumów. Twórczość Josefa Sudka jest inspiracją dla wielu współczesnych fotografików, a jego prace znajdują się w zbiorach największych światowych galerii i muzeów.