Stara Galeria Związku Polskich Artystów Fotografików, Plac Zamkowy 8, Warszawa
Wernisaż w czwartek 16 listopada 2023, o godz. 19:30, ekspozycja do 9 grudnia 2023
Kurator wystawy: Andrzej Zygmuntowicz
Niepamięć. Tożsamość ukryta.
Niepamięć w naszych wyobrażeniach potrafi pomieścić wszystkie doświadczenia, najbardziej mroczne i traumatyczne, jest przestrzenią nieograniczoną, ale przeważnie niedostępną i zakrytą. W pewnym sensie nie istnieje samodzielnie, jest raczej formą pamięci – tą drugą niejasną i tajemniczą stroną medalu, ledwie przeczuwalną w naszym oglądzie świata, ale mogącą wpływać na podejmowane przez nas decyzje. Pamięć, która buduje naszą tożsamość jest, jak pisze Lucian Hölscher „wszędzie otoczona i niesiona przez zapomnienie. To ono selekcjonuje wspomnienia, wyostrza i dąży do pozbawienia ich ambiwalencji”. Pamięć może być badana skrupulatnie. Niepamięć nie jest dana nam sama przez się, trzeba się jej doszukiwać.
Cykl fotografii Niepamięć. Tożsamość ukryta Joanny Chudy narodził się z potrzeby określenia własnej tożsamości w perspektywie rodzinnych, góralskich korzeni. Pamięć prowadziła autorkę do domu dziadków w Nowym Targu i dalej ku zapamiętanym z dzieciństwa miejscom Podhala.
Jednak to pokłady niepamięci stały się przestrzenią, z którą duchowo i mentalnie musiała się zmierzyć artystka. Losy rodzinne zakrywała niepamięć współcześnie żyjących. W historii Nowego Targu z okresu drugiej wojny odkryła nie znane jej tragiczne losy zbiorowości żydowskiej mieszkającej w jej mieście. W domu o tych wydarzeniach się nie mówiło. Doświadczenie „doszukiwania się niepamięci” znalazło się w centrum zainteresowań Joanny Chudy.
W fotografiach cyklu Niepamięć. Tożsamość ukryta pejzaż Podhala zderzony zostaje z postacią pływaczki, w czepku, w pełnym kostiumie kąpielowym. Autorkę, zainspirowała postać przedwojennej mistrzyni Polski w pływaniu, żydowskiego pochodzenia – Gertrudy Dawidowicz. Jednocześnie nie sposób oprzeć się wrażeniu, że to alter ego samej artystki. Pływaczka prowadzi nas przez Podhale w poszukiwaniu możliwości kontaktu ze światem niepamięci, strefą nieświadomości.
Sfotografowane rzeczywiste miejsca Podhala – w cyklu Joanny Chudy to obrazy-wizje, jak ze snu, pejzaże zapomniane, utajone w pokładach niepamięci. Są one próbą docierania do tego co w nas ukryte. W tych zdjęciach zza nieskazitelnie białej zasłony, przez szczelinę, bezgłośnie wyłania się bezradna dłoń, innym razem przymknięte oko, fragment ust, widzimy przejmujący wymiar trudu odnajdywania. Artystka zadaje pytanie czy niepamięć jako ważny wymiar naszego istnienia buduje naszą ukrytą tożsamość. Odbicie postaci pływaczki leżącej na tafli jeziora sugeruje odpowiedź.
Kreacyjne fotografie Joanny Chudy wydają się niezwykle ciche, ale jednocześnie posiadają ogromną siłę wyrazu. Surowość kadrów i oszczędność symboliki budują wewnętrzną dramaturgię opartą na emocjonalnym napięciu i niedopowiedzeniu. Z przestrzeni tych obrazów wyłania się duchowa energia i tajemnica.
Danuta Węgiel
Joanna Chudy
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2002), Wyższego Studium Fotografii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi (2009). W 2013 uzyskała stopień doktora w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a w 2020 stopień doktora habilitowanego.
Autorka 20 indywidualnych wystaw fotograficznych. Uczestniczka 50 wystaw zbiorowych w kraju i za granicą, m.in. w Paryżu, Berlinie, Warszawie i Sofii. Zajmuje się fotografią kreacyjną, prezentuje czarno-biały nurt fotografii klasycznej. Od 2014 roku jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików w Okręgu Górskim a od 2023 członkiem Rady Artystycznej ZPAF. Od kilkunastu lat pracuje jako wykładowca i nauczyciel fotografii. Mieszka w Bielsku-Białej.
Laureatka nagród i wyróżnień w ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach. Zdobyła m.in. Grand Prix VI Warszawskiego Festiwalu Fotografii Artystycznej w Warszawie (2010), I nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Fotograficznym „Portret 2009” w Kole (2009), I nagrodę w konkursie „Aura” Hogan & Hartson w Warszawie (2009), wyróżnienie w konkursie The Independent Photographer w Berlinie (2017), nagrodę Dyrektora Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej w konkursie 4. Bielskiego Festiwalu Sztuk Wizualnych 2018. Finalistka konkursów: ShowOff w programie Miesiąca Fotografii w Krakowie (2010), Encontros da Imagem – International Photography Festival w Bradze (Portugalia, 2014), Itinéraires des Photographes Voyageurs 2014 w Bordeaux (Francja, 2014), Festival Manifesto 2013 w Tuluzie (Francja, 2013).
Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w latach 2010 i 2018 oraz Marszałka Województwa Śląskiego w roku 2011. Jej prace znajdują się w zbiorach Galerii Bielskiej BWA, Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej oraz w kolekcjach prywatnych.