Feliks Zwierzchowski: Projekt Wisła. Fotografie z lat 1958-89
Galeria Kordegarda, Krakowskie Przedmieście 15/17, Warszawa
Warnisaż we wtorek 8 sierpnia o godz. 18:00, ekspozycja od 3 do 31 sierpnia 2017
Organizator: Narodowe Centrum Kultury. Kurator wystawy: Jolanta Rycerska
Wystawa zdjęć Feliksa Zwierzchowskiego prezentuje jego fotografie poświęcone rzece Wiśle. Prace pochodzą ze zbiorów Związku Polskich Artystów Fotografików, a prezentowane są w Galerii Kordegarda w związku z Rokiem Wisły obchodzonym w 2017 roku.
Rzeka Wisła była szczególnym tematem pojawiającym się w twórczości Feliksa Zwierzchowskiego. Czarno-białe obrazy naświetlone zostały na szklanych płytkach pokrytych emulsją światłoczułą, bądź na negatywie średnioformatowym.
Najciekawszą część kolekcji – obok nadwiślańskich pejzaży ukazujących piękno natury, architektury Warszawy i innych miejscowości położonych nad Wisłą – są indywidualne i zbiorowe portrety ludzi. Fotografie różni czas i miejsce powstania oraz charakter fotografowanych wydarzeń, łączy je jedno
– pokazują przyciągającą siłę rzeki jako niezastąpionego miejsca wypoczynku, sportu, zabawy czy pracy. Ich bohaterowie, o ile są sfotografowani w bliskim planie, rzadko pozują fotografującemu artyście. Nie dostrzegają, bądź zdają się ignorować jego obecność. Są zaabsorbowani sobą i toczącymi się wydarzeniami. Ich naturalna bezpretensjonalność, specyficzny koloryt nadwiślańskich miejscowości i zatrzymana w kadrze atmosfera minionych lat – stanowią o sile cyklu.
Pokazują, jak ważne jest fotografowanie codzienności. Fotografia bowiem to nie tylko zapis pamięci. Pozwala zapisywać, ale także i ponownie odczytywać rzeczywistość. Oglądane na zdjęciach twarze i miejsca na nowo odżywają, dzielą się z nami refleksją nad czasem i przemijaniem. Zaspokajają potrzebę budowania i definiowania tożsamości miejsc, w których żyjemy – miejsc ważnych, także ze względu na tych, którzy znali je i cenili przed nami.
Jolanta Rycerska – kurator wystawy
Feliks Zwierzchowski urodził się w Warszawie w 1912 roku. Tutaj mieszkał i kształcił się do wykonywania zawodu księgarza. Wcześnie, bo w wieku 14 lat, podjął pierwsze udane próby fotografowania. W późnych latach dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej był już doświadczonym fotoamatorem – docenianym fotografem polskiego pejzażu, co w 1950 roku zaowocowało członkostwem w ówcześnie bardzo elitarnym Związku Polskich Artystów Fotografików (ZPAF).
Po wojnie został właścicielem księgarenki „F. Zwierzchowski i spółka” przy ulicy Wilczej w Warszawie. Był również założycielem i dożywotnim kustoszem Biblioteki ZPAF, którą założył w 1951 roku. Dzięki niespotykanej pasji i wytrwałości przez ponad pięćdziesiąt lat zgromadził w niej kilka tysięcy unikatowych woluminów, co uczyniło ją największą biblioteką fotograficzną w tej części Europy. Spędzał tam każdą wolną chwilę, realizując dwie najważniejsze pasje – miłość do książek i do fotografii. Jako fotograf krajobrazu polskiego miał na swoim koncie znaczny dorobek i sukcesy – publikacje w albumach, folderach i czasopismach, niezliczone pocztówki, kalendarze, kilkadziesiąt wystaw
(w tym wystawa indywidualna w Galerii Kordegarda pt. „Z moich wędrówek” w 1958 roku) oraz nagrody, medale i odznaczenia otrzymane w kraju oraz za granicą.
Za szczególne zasługi otrzymał honorowe członkostwo ZPAF. Zmarł w 2003 roku. Jego bogate archiwum płytek szklanych, negatywów i odbitek srebrowych znajduje się w zasobach Fototeki ZPAF.
Projekt Wisła był niespełnionym dziełem artysty – miał być cyklem najważniejszym,
ale nigdy nie został pokazany ani wydany w żadnej formie.
Kierownik Galerii Kordegarda: Elżbieta Wrotnowska-Gmyz
Koordynator: dr Anna Rudek-Śmiechowska
Projekt graficzny: Kamila Szinwelska, elipsy
Zdjęcia: Feliks Zwierzchowski, zbiory Związku Polskich Artystów Fotografików